Türkiye Uzay Ajansı’nın 2021 yılında başlatmış olduğu Millî Uzay Programı’yla; Türk bilim insanları ve astronotlarının uluslararası uzay alanında görünürlüğü hedefleniyor.
Millî Uzay Programı’nın başlatılmasıyla uzay yolculuğuna aday olanlar arasından seçilen iki isim, TEKNOFEST 2023’te açıklanmıştı. Öncelikle seçilen astronotlarımızın kimler olduklarını hatırlamakla başlayalım.
F-16 pilotluğundan uzay yolculuğuna;
Uzaya çıkacak ilk Türk olacak Alper Gezeravcı; 2 Aralık 1979 Mersin doğumlu, Hava Harp Okulu Elektronik Mühendisliği bölümünden mezun. Deneyimli bir F-16 pilotu.
Herhangi bir sorunun yaşanması hâlinde ve bir sonraki seyahatlere daha hazır olmak için yanında bulunan Tuva Cihangir Atasever de 31 yaşında ve Bilkent Üniversitesi, Elektrik Elektronik Mühendisliği’nden mezun bir Roketsan mühendisi.
Küçük, mavi beneğe uzaktan bir bakış;
İlk olarak astronotumuz Alper Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’na gidecek ve Anadolu Ajansının haberine göre de yılın ikinci yarısında Tuva Cihangir Atasever’i yörünge altı uzaya göndereceğiz.
Deneyimlediğimizin çok dışında bir seyahat gerçekleştirecek ekibi yakından tanıyalım. Axiom Mission, kısaca Ax-3; Türk, İtalyan, İspanyol ve İsveçli astronotları Uluslararası Uzay İstasyonu’na araştırmalarını yapmak için götürecek.
Axiom Space, Falcon 9x mekiği ve Dragon kapsülü:
Daha önce iki ticari uzay uçuşu yapmış olan Axiom Space şirketi, AX-3 ile tamamı Avrupalı vatandaşlardan oluşan ilk uçuşu gerçekleştirecek. Axiom şirketi yönetim kurulunda olan ve NASA’nın eski astronotu Michael López-Alegría, yolculuğun kaptanı olacak.
Astronotumuzun bulunduğu ekibi, Falcon 9x mekiği ve Dragon kapsülü, Uluslararası Uzay İstasyonu’na götürecek. Falcon 9x mekiği, götürüp getirebilme ve tekrar tekrar kullanılabilme özelliği barındırıyor.
Yolculuk nasıl olacak?
Kennedy Uzay Merkezi’nden kalkışın ardından Dragon kapsülünün fırlatma roketinden ayrılışı gerçekleşecek. Motorların ateşlenmesiyle iletişim bağlantıları kurulacak ve istasyona 7,5 km kaldığında son kez motorlar ateşlenecek.
Herhangi bir değişikliğin ve aksaklığın olmaması durumunda 19 Ocak 13.15’te Uluslararası Uzay İstasyonu bağlantı noktasına başarıyla bağlanacak ve 14 günlük araştırma serüveni başlayacak.
Yörük kültürü eşyalardan, deney ekipmanlarına;
Deney ekipmanlarının dışında, Silifke’nin yörük kültüründen geldiğini, Anadolu Ajansına yaptığı röportajında belirten Gezeravcı, yörede hazırlanmış el işçiliği sembolleri yanında götüreceğini belirtti. Ailesinin fotoğraflarını ve ilk görev yaptığı hava kuvvetleri filosunun armasını yanına alacağını da ekledi.
Gerçekleştirilecek sekiz deneyi özetleyelim;
-
“Aşırı Tuz Stresi ve Mikro Yer Çekimi Altındaki Bitkilerde CRISPR Gen Düzenleme Etkinliği”
CRISPR; genetik ve tıp araştırmalarında DNA üzerinde ekleme, çıkarma ve dizilimi değiştirmede yararlanılan bir bilimsel tekniktir. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yetiştirilecek iki bitkinin tuz stresine toleransının değerlendirmesi amaçlanıyor. Çalışmanın, tarım için daha dayanıklı bitkilerin geliştirilmesi ve bitkilerin aşırı ortamlara adaptasyonlarının ölçülmesi konularında katkı sağlayacağı düşünülüyor.
-
Yeni Uzay Alaşımları Üzerine Yenilikçi Araştırma (UYNA)
Deneyde yeni ve orta entropili olarak adlandırılan alaşımların karakterleri incelenecek. Çıkan sonuçların tıptan otomotive kadar uzanan geniş bir çerçevede kullanılan materyallerin geliştirilmesinde katkı sağlayacağı öngörülüyor.
-
Sıvılarda metal parçacıkların dinamiğine mikro yer çekimi etkileri (gMETAL)
TÜBİTAK UZAY, tuz stresi üzerine yapılacak deneyde olduğu gibi bu projenin de sponsoru. Yer çekimsizliğin iki farklı karışımı nasıl etkilediği araştırılacak. Sıfır karbonlu enerji üretimleri ve Mars atmosferindeki karbondioksit ile itici güç oluşturabilmek için gelişmeler sağlayacağı düşünülüyor.
-
Mesaj (Mikro Yer Çekimi İlişkili Genetik Araştırma Grubu)
TÜBİTAK UZAY portföyünde yer alan bir diğer çalışma; bir astronottan toplanan bağışıklık sistemi T hücrelerindeki gen ifadelerinin, mikro yer çekimindeki değişikliklerini konu alıyor. Gen değişiklikleri ile bağışıklık hücreleri üretmeyi amaçlayan ekip, bağışıklık sistemlerinin uzay uçuşlarına daha hazır olan yolcuların ölçümlerinde de kullanılabilecek.
-
Metabolom
Uzay yolcusunun uçuşu stresli bir deneyim, fizyolojik değişimlerin vücuda etkisinin daha iyi anlaşılması için değişikliklerin profilinin çıkarılması gerekiyor. Uzay tıbbı, yer çekimi fizyolojisi gibi alanlarda çalışan bilim insanlarımızın en iyi uygulamaları geliştirebilmesi için verilerin toplanması amaçlanıyor.
-
Pranet Algal
Arıların kovan yapımında kullandığı propolis özütünün antioksidan ve antiinflamatuar etkisinin yer çekimsiz ortamda bakteriler üzerinde neler yapabileceğinin araştırıldığı bir STEM projesi. Projenin araştırılmasını ortaya çıkaran 13-14 yaş aralığındaki öğrencilerin, propolisin uzayda da bakteriler üzerine etkisini kanıtlarsa, doğal ürün bazlı temizlik maddeleri üzerinde gelecekteki çalışmalara öncülük edebilecekler.
-
Uzman
Uzay yolculuklarında sıkça yararlanılan alglerin araştırılması; atıkların geri dönüştürülmesinden, uzay araçlarının sıcaklık düzenlemelerine kadar etki edebilecek gelişmelerin kapısını aralayacak ve uzayda yetiştirilen bitkilerin gübre üretimini sağlayabilecek.
-
Vokalkord
Vokalkord deneyi; yapay zekâ teknolojisinin, insanların solunum, konuşma ve öksürük seslerinden hastalık tespiti yapabilmesini amaçlıyor. Dünyada kullanılacak bir yapay zekâ yazılımı ile akciğer kanserleri, ses teli rahatsızlıkları gibi hastalıkların teşhis ve tanımlarının geliştirilmesi hedefleniyor.
Armanın anlamı;
Üniformanın üzerinde bulunacak armada; bayrağımız, cumhuriyetin 100. yılının sembolü, 16 Türk devletini simgeleyen yıldızlar, sekiz köşeli Selçuklu yıldızı ve dünya haritasında turkuaz rengiyle işaretlenmiş Türkiye bulunuyor.
İçeriğimizi astronotumuza, ülkemize başarılar dileyerek ve Gezeravcı’nın sözleriyle sonlandırıyoruz:
“Bu bir yere varış hikâyesi değil, bir hikâyenin başlangıç noktası.”
Kaynaklar: Axiom Space, Anadolu Ajansı, Türkiye Uzay Ajansı
Uzay içeriklerimiz ilginizi çekebilir:
